Habitatet

Ekosistemet dhe habitatet e Pelisterit

Në PK Pelister,shkencërisht janë konstatuar 22 lloje të habitateve sipas Shtojcës I të Direktivës së BE-së për habitatet:

3130 Ujëra  oligotrofike në mesotrofë me bimësi të Littorelletea uniflorae dhe / ose Isoeto-Nanojuncetea. Dy trupa ujorë: liqenet akullnajorë  Liqeni I Madh (3.7 ha) dhe Liqeni I Vogël (0,66 ha) i përkasin këtij lloji të habitatit, megjithëse atyre u mungon bimësia vaskulare e zhytur. Këto liqene nuk kanë të gjitha bimët kryesore ujore dhe ekosistemet e liqenit dhe bazohen në alga. Direktiva e Habitateve dhe speciet e tjera të rëndësishme përveç specieve endemike të amfipodëve (Niphargus pancici subsp. Pancici në Liqenin e Madh) që nuk janë regjistruar nga ky habitat në PK Pelister. Përveç Niphargus, ekziston edhe një specie tjetër lokale endemike: krimbi i sheshtë Rhynchelmis komareki subsp. komareki, dhe përveç kësaj edhe jovertebrore të tjera të rralla, si Chirocephalus diaphanus, Arctodiaptomus neithammeri dhe Artcodiaptomus osmanus, të gjendura në këtë habitat në PK “Pelister” (Avramoski 2006a).

3260 rrjedha ujore në fushat në nivelin malor me bimësinë Ranunculion fluitantis dhe bimësinë Callitricho-Batrachion. Shumica e përrenjve dhe lumenjve në PK Pelister i përkasin këtij habitati me bimësi të shpërndarë të bimëve vaskulare që gjenden shpesh në ujë (Callitriche spp., Potamogeton spp., Ranunculus aquatilis s. Lat.) dhe myshqet(Willow Moss Fontinalis antipiretica)e gurëve në një lumë. Rrjedhat dhe rrjedhjet ujore në PK Pelister karakterizohen kryesisht nga ujëra të qarta oligotrofike.

4060 stepa alpine dhe boreale. Habitati I tipit 4060 është i pranishëm në PK Pelister. ËShtë mjaft e zakonshme dhe e bollshme në zonat subalpine dhe alpine të Parkut Kombëtar në një lartësi prej 1600 – 2300 m. Shumica e habitateve janë të vendosura në zonat alpine mbi kufirin natyror të sipërm të pyjeve. Në pjesët e poshtme të zonës alpine ka Juniperus communis me rritje të ulët (Juniperus nana / sibirica) ato që ndryshojnë në shpërndarje me Vaccinium myrtillus dhe Bruckenthalia spiculifolia të cilat mbizotërojnë në lartësitë. Lloje  të ndryshme të stepave alpine dhe bural formojnë mozaikë me njëri-tjetrin dhe me kullota alpine. Speciet vaskulare bimore të Gentiana lutea nga Aneksi V Direktiva e Habitateve shpesh gjenden në këtë habitat.

5130 Juniperus communis në kullotat stepë. Habitati tip 5130 është i zakonshëm në PK Pelister. Juniperus communis është një përbërës tipik i disa llojeve të habitatit në kullota (të thata) dhe habitatesh shkëmbore. Përshkrimi i kësaj specie bazohet kryesisht në bollëkun e bredhit. Formacionet e Juniperus communis me vazhdimësi të gjatë shpesh karakterizohen nga barëra të ndjeshme , si dhe myshk nëntokësor. Shumica e formacioneve të këtij habitati janë me origjinë të fundit. Ndërprerja e përdorimit tradicional (zakonisht kullotja dhe administrimi i kullotave duke djegur ose prerë bredh) ka çuar në formimin dhe rritjen e këtyre habitateve me kërcell të dendur  bredhi.

6210 Kullota të thata gjysëm natyrore dhe rimeso të lidhura në substratet gëlqerore (Festuco-Brometalia) (* vende të rëndësishme për orkide). Kullotat e kësaj specie janë të pranishme në pjesët subalpine dhe të poshtme të PK Pelister. Shumica e vendeve janë kryesisht të vogla në zonë dhe rriten me bredha, barishte të gjatë dhe barëra, si dhe me pemë dhe shkurre. Kjo specie është më rezistente ndaj tokave gëlqerore, por ka edhe disa shpate me diell të pasura me specie, me përbërjen e specieve Mesobromion të Pelisterit. Braktisja e mëtutjeshme sjell pastërtinë termofile me një fazë të mesme bimësie në skajin termofilik (Trifolio-Geranietea).

6220 * Pseudo-stepë me bar dhe Thero-Brahipodieto. Kjo specie është gjetur në pjesët e poshtme të Pelister PK sipër Dihovës – Nizhepole dhe në veri-lindje të Livadhit të Madh. Në shpatet perëndimore të Pelisterit, midis parkut dhe Liqenit të Prespës, kryesisht jashtë Parkut Kombëtar, ekzistojnë pseudo-stepa të mëdha dhe përfaqësuese.

62D0 Kullotat acidofilike oroeziane janë të zakonshme dhe të përhapura në pjesën alpine dhe nënalpine të PK “Pelister”. Këto kullota alpine formojnë mozaikë të bashkësive të ndryshme të bimësisë me bar dhe me lartësi nënalpine. Ky lloj habitati është tipik për zonën malore qendrore të Ballkanit dhe përmban shumë specie me mbrojtje të lartë. Në këtë habitat ekzistojnë specie të bimëve vaskulare endemike lokale, duke përfshirë Crocus pelistericus, Dianthus myrtinervius dhe Sempervivum. Speciet vaskulare bimore të Gentiana lutea nga Aneksi V Direktiva e Habitateve shpesh gjenden në këtë habitat.

6430 Bimë të larta hidrofile në kthesat nga rrafshnalta dhe nivelet më të larta malore e deri tek ato alpine, janë tipike për përrenjtë PK “Pelister”. Në zonat malore dhe alpine, habitatet e kësaj specie janë shumë të zakonshme. Por vendet më të ulëta shpesh ndryshuan prej aktivitete njerëzore. Ekzistojnë disa endemika ballkanike në bimët vaskulare në këtë habitat Alchemilla peristerica është një endemikë lokale.

6510 livadhe të ulta ​​(Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis). Ky lloj bimësie gjendet në pjesët e ulta të PK Pelister. Ka livadhe afër fshatit Malovishte, të cilat i përkasin kësaj specie. Në vendkalimin në Gjavato ka hapësira barishtore në pjesën e brendshme drejt PK Pelister me një periudhë të gjatë rritjeje, por fillimisht i përkasin këtij lloji 6510. Gjithashtu, disa kullota të vogla të mbingarkuara me parcela mbizotëruese të Asphodelus albus dhe Pteridium aquilinum janë shpërndarë fillimisht në livadhe dhe mund të përfaqësojnë  livadhet e degraduara, ose lloji 6210.

7140 moçalet kalimtare dhe bajamet e torfës – kanë vlerë të madhe konservimi në RM, sepse ky lloj habitati përbëhet kryesisht nga lloji i habitatit të EUNIS “Pelagonide Maqedoni sedge fens”, e cila është endemike për Ballkanin. Sipas këtij studimi, kjo specie është e rrallë dhe lokale me një dukuri të vogël pranë Liqenit të Madh dhe të Vogël. Sipas Direktivës së Habitateve, Shtojca V Sphagnum spp. myshqet shpesh janë speciet mbizotëruese në këtë habitat. Për më tepër, ekzistojnë specie endemike ballkanike të bimëve vaskulare.

7160 Burimet minerale dhe shenjat e pranverës janë mjaft të zakonshme, veçanërisht në zonën alpine të Pelister PK në vendet e burimeve, ku fillojnë të rrjedhin përrenj malorë dhe lumenj. Ka edhe burime dhe përrenj me këtë lloj habitati në shpatet e malit Pelister dhe majat e tjera të Malit Baba në zonën pyjore. Këto habitate kanë një florë specifike si me pisha ashtu edhe me specie alpine dhe me disa endemika ballkanike si Dactylorhiza cordigera, Carex macedonica dhe asteria Silene. Invertebrorët janë gjithashtu të pranishëm në këtë habitat.

7220 * Formimi i burimeve shkëmbore (Cratoneurion) janë të pranishëm me dukuri të vogla dhe mjaft të papërfaqshme në shpatin e Sapundzicës (sipër Nizhepole) dhe pemës pranverore Alnus glutinosa, pranë vendkalimit Gjavato në Pelister PK.

7230 Argjinaturat Alkaline janë një habitat i vogël dhe i rrallë në PK Pelister. Është i pranishëm në zonën pyjore, zakonisht në vende të pasura me minerale me ujë specifik nëntokësor. Në përbërjen e specieve, ekzistojnë specie tipike të bimëve vaskulare, përfshirë Eriophorum latifolium, Blysmus compressus, Listera ovata dhe myshqe si Campylium stellatum, Bryum psedotriquetrum dhe Sphagnum contortum. Gjithashtu, bimët vaskulare endemike ballkanike tipike të habitatit 7160 janë shpesh të pranishme në këtë habitat.

8150 Muret e silikonit të malit të lartë të Evropës Qendrore. Lloji i habitatit 8150 është i zakonshëm dhe karakteristik për PK Pelister. Kjo specie përfshin të gjitha habitatet pyjore në shpatet shkëmbore dhe zonat në majat e malit Baba. “Lumenjtë me gurë” të famshëm të  Pelisterit  i përkasin këtij lloji të habitatit.

8220 Shpatet shkëmbore silikoni me bimësi hamsofitike janë një habitat i zakonshëm i PK “Pelister”. Tipi 8220 është i rëndësishëm për biodiversitetin e luleve dhe vegjetativës. Përbërja e lules përfshin speciet bimore dhe komunitetet bimore të përshtatura me kushtet ekstreme të mjedisit. Shkëmbimi i kufizuar gjenetik midis taksoneve nga male të ndryshme siguron kushte të favorshme për specifikimin endemik, gjë që çon në praninë e specieve endemike maqedonase dhe ballkanike në këtë habitat. Habitati është gjithashtu i rëndësishëm për zogjtë, siç është (pirrokoraks Pyrrhocorax) në Pelister. Bimë vaskulare endemike Oktopodat Sempervivum rritet në këtë habitat specie në zonën alpine të PK Pelister.

9180 * Pyjet Tilio-Acerion në shpatet, grykat janë një habitat i rrallë në PK Pelister. Gjendet në shpatin e lumit Semnica midis Kazanit dhe Malovishte. Një pjesë e vendit u shkatërrua kohët e fundit gjatë ndërtimit të një rruge për një hidrocentral. Gjithashtu është e pranishme përgjatë lumit Brajcino, por prania e tij në parkun kombëtar duhet të konfirmohet. Kjo specie mund të gjendet në anët e grykave të lumenjve në pjesën e poshtme të PK Pelister.

91E0 * Pyje aluviale me Alnus glutinosa dhe Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae). Ky lloj habitati me përparësi është i pranishëm në shpatet dhe në pjesën e poshtme të Pelisterit. Në shpatet zakonisht formon korridore dhe korsi përgjatë rrjedhave të burimit dhe rrjedhave ujore. Në disa burime formohen burime të vogla. Ky habitat është i rëndësishëm për amfibët, përfshirë Rana dalmatina dhe Rana graeca.

91AA * Lisi i bardhë lindor me pemë të vjetra ka një rëndësi të madhe për biodiversitetin. Pylli i lisit të bardhë lindor është i vendosur në lartësi më të ulëta dhe afër kufijve të PK Pelister. Ato karakterizohen nga prania e lisave të bardhë Quercus pubescens dhe Quercus petraea, por edhe lisi (lisi austriak) Quercus cerris dhe lisi hungarez (italisht) Quercus frainetto ndodhin shpesh në këto pyje.

Pyjet e argjendit 91BA janë të pranishme veçanërisht në shpatet veriore të PK Pelister. Bredhi i argjendtë (Abies borisii-regis) është i përhapur në  Pelister dhe është konkurrues më i mirë se pjesa Pinus. Ka disa hapësira të pastra, por pema e argjendtë e Krishtëlindjes shpesh përzihet me molika, dhe nganjëherë me ahun.

9280 Pylli Quercus frainetto. Në Pelister, pema e lisit të bardhë lindor 91AA * është e lidhur dhe pjesërisht e përzier me lisin 9280 Quercus frainetto hungarez , dhe janë kryesisht të pranishme në disa pjesë të sipërme të zonës së lisit, dhe nganjëherë janë të përziera me pyje të ahut mozaik 91W0.

91W0 Pyjet e ahut janë ndoshta lloji më i zakonshëm i pyjeve në PK Pelister. Ka disa hapësira të shpërndara dhe të fragmentuara me pemë të vjetra dhe shkrime të mëdha kalbjeje me karaktere të pastra pyjore. Këto zona kanë një vlerë shumë të lartë konservimi.

95A0 Pyjet e larta të pishave oro-mesdhetare janë tipike për PK Pelister. Vlera e ruajtjes së këtij lloji të habitatit me pyje molike nga pisha maqedonase e Pinusit është shumë e lartë. Ruajtja e rreptë e të gjitha zonave natyrore dhe pjesëve me karakteristika të pyjeve të vjetra në rritje të 95A0 në Pelister është globalisht e rëndësishme. Shumë njësi kanë një histori të gjatë të pylltarisë dhe disa njësi janë rigjeneruar në kohërat jugosllave dhe pastaj menaxhohen.